Згодна з данымі, большасць прадэмакратычных беларусаў упэўнены ў перамозе Украіны, але бачаць усё больш негатыўных наступстваў для Беларусі. Рэспандэнты таксама расказалі, што на перамовах з Украінай хутчэй бачаць сваімі прадстаўнікамі Аб’яднаны кабінет і Святлану Ціханоўскую, чым Зянона Пазняка.
Апытанне праводзілася 8-12 лютага 2023 года, колькасць апытаных склала 1329 чалавек, усе рэспандэнты на момант праходжання апытання знаходзіліся ў Беларусі.
Зацяжная вайна, у якой пераможа Украіна
Пратэсна настроеныя беларусы рэгулярна цікавяцца навінамі, звязанымі з падзеямі ва Украіне, больш за 90% правяраюць навіны на тэму вайны кожны дзень. Гэта не ў апошнюю чаргу абумоўленае тым, што ў 60% апытаных ёсць блізкія, якія пацярпелі ад вайны. Хтосьці сутыкнуўся з эміграцыяй, іншыя – са смерццю блізкіх, стратай матэрыяльных рэсурсаў.
Нягледзячы на сур’ёзныя наступствы, аптымізм апытаных вырас. У параўнанні з мінулым годам вырасла доля тых, хто верыць у перамогу Украіны (з 63 да 75%). Верагодна, такія вынікі тлумачацца дасягненнямі ВСУ на фронце.
Пры гэтым усё менш рэспандэнтаў лічаць, што вайна скончыцца хутка. Сёння больш за трэць упэўнены, што падзеі працягнуцца больш за год — ад двух да пяці гадоў.
Акрамя падзеяў ва Украіне даследчыкі спыталі ўдзельнікаў апытання і пра тое, якіх наступстваў вайны яны чакаюць для Беларусі. Сярод галоўных наступстваў людзі адзначылі пагаршэнне жыцця ў цэлым, новыя санкцыі з боку заходніх краін, а таксама страту суверэнітэту.
У параўнанні з мінулым годам зменшылася доля тых, хто баіцца, што ўкраінцы будуць бачыць у беларусах ворагаў (з 48 да 29%). Можна меркаваць, што такі вынік звязаны не толькі са зменай меркавання, але і з тым, што беларусы прывыклі да вобразу «ворагаў і агрэсараў».
Траціна ўпэўнены, што добраахвотнікі будуць вызваляць Беларусь
Калі на пачатку ваеннай эскалацыі летась беларускія вайсковыя адзінкі толькі фармаваліся, сёння яны сталі яркімі медыйнымі фігурамі. Чакана, 88% пратэстных беларусаў станоўча ставяцца да беларускіх добраахвотнікаў, якія ваююць на баку Украіны. Амаль такая ж колькасць рэспандэнтаў рэгулярна цікавіцца навінамі палка імя Кастуся Каліноўскага.
Меркаванні аб палітычнай ролі палка, аднак, падзяліліся. Траціна лічыць, што вайсковая адзінка не павінна займацца палітыкай, у той час як 40% бачаць нармальнай палітычную актыўнасць беларускіх добраахвотнікаў.
Падзяліліся меркаванні і ў ацэнках імавернасці таго, што беларускія добраахвотнікі ў выпадку перамогі ва Украіне адправяцца вызваляць Беларусь. Траціна ўпэўнена – такая спроба будзе зроблена, яшчэ трэць лічыць такі сцэнар немагчымым. Цікава, што такі падзел прыкладна адлюстроўвае падзел меркаванняў па тым жа пытанні ў публічнай прасторы.
Да перамоваў з Украінай нельга дапускаць Лукашэнку і Пазняка
У апошні час шмат якія беларускія апазыцыйныя палітыкі наведваюць Украіну. Так, там часта бываюць прадстаўнікі Аб’яднанага пераходнага кабінета, а таксама Зянон Пазняк, Павел Усаў, Зміцер Шчыгельскі. У апытанні рэспандэнтаў папрасілі выказацца аб тым, хто павінен прадстаўляць іх інтарэсы на перамовах па пытаннях Беларусі з украінскім бокам.
Пратэстна настроеныя беларусы ў большасці лічаць, што ў перамовах іх могуць прадстаўляць Святлана Ціханоўская і яе офіс, а таксама Аб’яднаны пераходны кабінет.
Адказваючы на пытанне, каго нельга дапускаць да такіх перагавораў, апытаныя адзначылі Аляксандра Лукашэнку (94%) і Зянона Пазняка (29 %).
Лаяльнасць да Ціханаўскай і палітычных структур, якія выбудаваны вакол яе, чаканая, паколькі аўдыторыя «Народнага апытання» фармавалася падчас пратэстаў 2020 года, у пік масавай падтрымкі Ціханаўскай і іншых новых палітычных сіл.
Рыхтуюцца да магчымай эскалацыі на тэрыторыі Беларусі
Не так даўно Святлана Ціханоўская зрабіла заяву, у якой заклікала беларусаў падрыхтавацца да магчымай эскалацыі ваенных дзеянняў у Беларусі. Яна параіла даведацца, дзе знаходзіцца найбліжэйшае бамбасховішча, назапасіцца медыкаментамі і зняць наяўныя грошы.
Хаця многіх здзівіла такая заява, кожны пяты сярод пратэсных беларусаў успрыняў яе ўсур’ёз. Так, у паловы ёсць аптэчка хуткай дапамогі і запасы ежы, 61% знялі наяўныя грошы, а яшчэ чвэрць апытаных прадумвалі маршруты эвакуацыі ці назапасіліся палівам.
Верагоднасць пратэсту
Чакаць актыўнага ўцягвання беларусаў у пратэстныя дзеянні ў сённяшніх умовах было б наіўна. Пры гэтым дзве траціны апытаных адзначаюць, што працягваюць рабіць усё магчымае: пераконваць сваіх сваякоў, распаўсюджваць антываенную інфармацыю ў інтэрнэце.
Самым верагодным трыгерам для пратэсту па-ранейшаму застаецца перанясенне вайны на тэрыторыю Беларусі і абвяшчэнне частковай мабілізацыі.
Крыніца артыкула: Zerkalo